کرونا نوعی ویروس با ساختار ژنتیکی جهش‌یافته است، که برای اولین بار در ووهان چین شناسایی و ثبت گردید، ویروسی با علائم آنفولانزای حاد(سندرم حاد تنفسی)،که تقریباً تمامی کشورهای جهان را در برگرفته است،به همین علت محققان در تلاش برای دستیابی به نوعی از واکسن کرونا هستند، که بتواند بدن را در مقابل انواع ویروس‌های جهش‌یافته مقاوم کند. در ادامه با داروخانه آنلاین (داروهلپ) همراه باشید تا به اطلاعاتی جامع و مفید در این باره دست یابید.
واکسن کرونا ویروس
کرونا ویروس‌ها از خانواده بزرگ ویروس‌ها هستند، که تقریباً علائم مشابه به سرماخوردگی دارند و تنها تفاوت آنها در شدت علائم و نوع درگیری عضو‌های بدن است، مانند: ویروس آنفولانزا که علائم مشابه به سرماخوردگی دارد و یا علائم تشدید شده‌ی سرماخوردگی که در بیماران مبتلا به نوع خاصی از این ویروس، به نام کرونا دیده می‌شود، لازم به ذکر است،که امروزه محققان در تلاش برای دستیابی به راه‌های درمانی و یا پیشگیری از این نوع ویروس‌ها هستند، به طور مثال: دانشمندان به تازگی موفق به کشف نوعی از واکسن کرونا شده‌اند، که تاثیرات چشم‌گیری در کاهش میزان مبتلایان به این ویروس داشته است، ویروس کرونا برای اولین‌بار در ووهان چین شناسایی و ثبت شد، امروزه این ویروس یکی بزرگترین پاندمی‌های قرن اخیر را رقم زده است و تقریباً به تمامی کشورهای بزرگ جهان گسترش پیدا کرده است، جهش پرسرعت این ویروس یکی از مهمترین دلایل ناکامی کشور‌ها، در مهار کامل این پاندمی می‌باشد، کرونا ویروس‌ها بسیار به تغییرات آب و هوا، و همچنین شرایط محیطی حساس هستند، به همین علت این ویروس در کشورهای مختلف دچار جهش‌های فراوانی شده است، که نتیجه‌ی این جهش‌ها تولید انواع کرونا ویروس‌های جهش‌یافته می‌باشد.
آخرین جهش ژنتیکی این ویروس در کشور هند ثبت شده است، که به دنبال آن نوع جدیدی از کرونا ویروس به نام دلتا و دلتا پلاس به وجود آمده است. جالب است بدانید سرعت انتقال و شدت بروز علائم این ویروس با هر جهش ژنتیکی افزایش پیدا می‌کند و به دنبال آن، درمان مبتلایان سخت‌تر و زمان‌برتر می‌شود، به همین علت، سازمان بهداشت جهانی یکی از بهترین روش‌های مقابله با این ویروس را پیشگیری و رعایت پروتکل‌های بهداشتی معرفی کرده است، چرا که نوع جهش و میزان آسیبی که این ویروس به ارگان‌های بدن وارد می‌کند، هنوز به طور کامل مشخص نیست، یکی از راه‌های پیشگیری معرفی شده از طرف این سازمان، واکسیناسیون است، به همین علت کشورهایی مانند: چین ، آمریکا، ایران، هند و… که آمار بالای میزان شیوع و مرگ و میر مبتلایان را داشته‌اند، در تلاش برای دستیابی به واکسن کرونا هستند، که به نحوی میزان و آمار مبتلایان را کاهش دهند البته در برخی موارد نیز موفق به کاهش نوع خاصی از این ویروس شده‌اند، در ادامه به بررسی انواع واکسن‌های تولیدی و نحوه تاثیر گذاری آنها خواهیم پرداخت.
واکسن و نحوه تولید آن
واکسن یکی از مهمترین مراحل پیشگیری از ابتلا به بیماری است، بالاخص در بیمار‌های واگیر دارد، مانند:آبله، این ترکیب، از ویروس ضعیف شده و یا آنتی ژن سطحی ویروس یا باکتری بیماری زا تشکیل شده است،که پس از تزریق موجب تحریک سیستم ایمنی بدن میزبان شده و در نتیجه، پادتن علیه عامل بیماری‌زا تولید خواهد شد، برخی از واکسن‌ها برای تاثیرگذاری کامل احتیاج به تکرار در تزریق دارند، که برحسب نوع واکسن، زمان آن متغیر است، به طور مثال: واکسن هپاتیت ب، که بار اول در دو ماهگی، بعد از آن در چهار ماهگی، سپس در شش ماهگی به نوزادان تزریق می‌شود و در مراحل بعدی هر 10 سال یکبار تکرار آن الزامی است.
انواع واکسن‌های کرونا
واکسن‌های کرونا براساس نوع روش سنتز در چهار گروه طبقه‌بندی می‌شوند،که عبارتند از:
- واکسن کرونا از نوع ژنتیکی Genetic)) : در این روش برای تولید واکسن کرونا ، از قطعات ژنتیکی خود ویروس استفاده می‌شود و فرد، مبتلا به نوع خفیفی از کرونا خواهد شد، که در نتیجه‌ی آن پادتن در بدن شخص تولید می‌شود.
- واکسن کرونا با وکتور viral)) : این نوع از واکسن‌های کرونا، با کمک وکتور ساخته می‌شود، وکتور‌ها نوعی ناقل هستند، که ماده ژنتیکی ویروس را حمل کرده و به بدن میزبان منتقل می‌کنند، در نتیجه باعث تحریک سیستم ایمنی بدن میزبان شده و پادتن دفاعی تولید می‌شود.
- واکسن کرونا بر پایه پروتئین (Protein basel ): در این روش از تولید واکسن کرونا ، هیچ ماده‌ی ژنتیکی بکار نرفته و تنها پروتئین‌های سطحی که توسط ویروس ساخته شده است، به عنوان ماده‌ی اصلی برای ساخت واکسن بکار می‌روند.
- واکسن کرونا با ویروس ضعیف، غیرفعال یا کشته شده (inactivated or attenuated) : اساس تولید این نوع از واکسن‌های کرونا، برپایه ویروس ضعیف و یا کشته شده است، که با تحریک سیستم ایمنی بدن و به دنبال آن بروز علائم خفیف از بیماری کرونا، پادتن تولید می‌شود.
بیشتر بخوانید: چه عواملی باعث انتقال ویروس اومیکرون می‌شود؟
واکسن کو ایران برکت
اساس طراحی این واکسن برپایه ویروس غیر فعال است ،که توسط کشور ایران طراحی و تولید می‌شود،کمی قبل‌تر در مورد نحوه تولید انواع واکسن و روش اثرگذاری آنها صحبت کردیم، عملکرد واکسن برکت مبتنی بر تحریک سیستم ایمنی بدن و تولید پادتن است، برای اثربخشی کامل، این واکسن در دو دوز با فاصله‌ی زمانی 28 روزه تزریق می‌شود.
مراقبت‌های قبل از تزریق واکسن
مراقبت‌های قبل از تزریق واکسن به شرح زیر است:
- به هیچ وجه قبل از تزریق واکسن داروهای مسکن و انعقادی مصرف نشود.
- اگر علائمی مانند: سرماخوردگی دارید، حتماً قبل از تزریق واکسن، تست کرونا بدهید، سپس برای تزریق واکسن اقدام کنید.
مراقبت‌های بعد از تزریق واکسن برکت
مراقبت‌های بعد از تزریق واکسن برکت به شرح زیر است:
- افزایش مصرف مایعات
- پرهیز از استحمام به مدت 24 ساعت بعد از تزریق واکسن
- در صورت مشاهده هر نوع علائم التهاب و سوزش یا آلرژی به پزشک مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: اسپری بینی کلداماریس فلو را بیشتر بشناسید!
واکسن آسترازنکا
این واکسن با همکاری دانشگاه آکسفورد و شرکت آسترازنکا ساخته شده است و سایر کشور‌ها، مانند:چین، روسیه ، کره‌جنوبی، با خرید تجهیزات و همچنین فرمول تهیه این واکسن اقدام به تولید آن کرده‌اند، این واکسن برپایه پروتئین‌های بیماری‌زای ویروس ساخته شده است و برای اثر بخشی کاملا باید در دو دوز به فاصله‌ی 6 الی 12 هفته‌ای تزریق شود. لازم به ذکر است که، تنها گروه رنج سنی آقایان 18 سال به بالا و زنان 60 سال به بالا مجاز به تزریق این واکسن هستند.
عوارض و احتمال مرگ و میر
تزریق واکسن در برخی افراد همراه با علائمی مانند: کبودی، خستگی، درد در محل تزریق، حالت تهوع و تب بوده است، در تعداد کمی از افراد اسهال و استفراغ نیز مشاهده شده است، خواب آلودگی، سرگیجه و التهاب غدد لنفاوی نیز یک در هزار نفر، گزارش شده است . یکی از مهمترین عوارض این واکسن، ایجاد لخته در مغز و نهایتاً سکته مغزی می‌باشد،که از هر یک میلیون نفر در 5 نفر لخته مشاهد شده است. تعداد آمار مرگ و میر زنان زیر 50 سال، که از این واکسن استفاده کرده‌اند، بسیار بالا می‌باشد. به همین علت تنها زنان بالای 60 مجاز به تزریق واکسن آسترازنکا هستند.
چه کسانی مجاز به تزریق واکسن آسترازنکا نیستند؟
کسانی که مجاز به تزریق واکسن آسترازنکا نیستند، به شرح زیر است:
- افراد مبتلا به انواع بیمار‌های ضد انعقاد خون، مانند: افراد هموفیلی یا افرادی که از داروهای رقیق کننده‌ی استفاده می‌کنند، مانند: هپارین
- زنان باردار و شیرده حتماً باید با مشورت پزشک این واکسن را تزریق کنند.
بیشتر بخوانید: تأثیر داروی ناپروکسن بر کرونا چیست؟
مراقبت‌های بعد از تزریق واکسن آسترازنکا
بعد از تزریق واکسن بلافاصله مرکز واکسیناسیون را ترک نکنید و به مدت 30 دقیقه در مرکز بمانید، تا درصورت آلرژی شدید یا به‌وجود آمدن مشکل حاد، کادر درمان برای انجام کمک‌های اولیه حضور داشته باشند. در صورت بروز علائمی، مانند تب، آبریزش بینی یا مشاهده علائم سرماخوردگی، می‌توانید از مسکن‌های مانند استامینوفن استفاده کنید.در صورت مشاهده التهاب و تورم یا خارش در محل تزریق از کیسه آب گرم استفاده کنید.
واکسن سینوفارم
این واکسن براساس ویروس غیر فعال(کشته شده)، در کشور چین طراحی و ساخته شده است، مکانیسم تولید پادتن توسط این واکسن، همانطور که قبلا ذکر کردیم، برپایه‌ی تحریک سیستم ایمنی بدن قرار گرفته شده است. این واکسن برای اثر بخشی کامل باید در دو دوز با فاصله‌ی 28 روز تزریق شود. تنها افراد بالای 18 سال مجاز به تزریق واکسن سینوفارم هستند.
چه کسانی مجاز به تزریق این واکسن نیستند؟
کسانی مجاز به تزریق این واکسن نیستند، به شرح زیر است:
- کسانی که سابقه‌ی آلرژی و حساسیت‌های مزمن، مانند: شوک آنافیلاکسی دارند.
- افرادی که در هنگام تزریق دوز اولین واکنشات شدیدی، مانند: تب بالای 37 درجه داشتند.
- خانم‌ها باردار و شیرده
- افرادی که مشکلات انعقادی خون دارند، یا از داروهای رقیق کننده، مانند: آسپرین استفاده می‌کنند.
- افرادی که مبتلا به بیماریهای عصبی پیشرفته، مانند: گیلن بار هستند.
برای خرید داروی سرماخوردگی کلیک کنید.
عوارض واکسن سینوفارم
خارش، التهاب، درد در محل تزریق، داشتن علائم سرماخوردگی، تهوع ، تب و در برخی افراد درد‌های عضلانی نیز مشاهده شده است.
مراقبت‌های بعد از تزریق واکسن سینوفارم
مراقبت‌های بعد از تزریق واکسن کرونا به شرح زیر است:
- در صورت هرگونه التهاب یا خارش در محل تزریق واکسن از کیسه‌ی آب گرم استفاده کنید.
- برای کنترل علائم سرماخوردگی واکسن می‌توانید، از مسکن‌هایی، مانند: استامینوفن استفاده کنید.
- مصرف مایعات را افزایش دهید.
- حتماً بعد از تزریق واکسن نکات پیشگیری از ابتلا به کرونا، مانند: ماسک زدن یا ضدعفونی کردن دست‌ها را رعایت کنید، چرا که هیچ یک از انواع واکسن‌های‌کرونا نمی‌توانند، ایمنی صددرصد برای بدن ایجاد کنند و حتی در مواردی افراد واکسینه، نقش ناقلین ویروس را بازی کرده و ویروس را پخش می‌کنند.
سخن آخر
همانطور که در این مطلب از مجله داروهلپ گفته شد کرونا ویروس‌ها از خانواده بزرگ ویروس‌ها هستند، که تقریباً علائم مشابه به سرماخوردگی دارند و تنها تفاوت آنها در شدت علائم و نوع درگیری عضو‌های بدن است. به همین علت، سازمان بهداشت جهانی یکی از بهترین روش‌های مقابله با این ویروس را پیشگیری و رعایت پروتکل‌های بهداشتی معرفی کرده است، چرا که نوع جهش و میزان آسیبی که این ویروس به ارگان‌های بدن وارد می‌کند، هنوز به طور کامل مشخص نیست. یکی دیگر از راه‌های پیشگیری معرفی شده از طرف این سازمان نیز واکسیناسیون یا تزریق واکسن است.
