در مطالعه‌ای که اخیرا در Nature Metabolism منتشر شده است، محققان به بررسی سازگاری پروتئوم سیستمیک با یک هفته روزه‌داری در انسان پرداختند.
آیا روزه گرفتن سالم است؟
میلیاردها نفر در سراسر جهان به دلیل مذهبی که دارند، همچنین برای درمان بیماری‌هایی مانند صرع و به عنوان رژیم خاصی برای کاهش وزن روزه می‌گیرند. با وجود این عمل گسترده، پاسخ سیستمیک انسان به دریافت کم کالری به مدت چند ساعت هنوز نامشخص است.
برنامه‌های روزه‌داری متناوب می‌تواند از چاقی، بیماری‌های متابولیک قلبی و بیماری‌های عصبی پیشگیری و درمان کند. این که همه افراد بتوانند سازگاری سیستماتیک بدن را با روزه‌داری درک کنند، می‌توان به آن‌ها کمک کند متابولیسم بدن، مزایای رژیم‌های روزه‌مانند، مانند رژیم‌های کتوژنیک، به‌عنوان مکمل درمان‌های سنتی را بهتر بشناسند.
این تحقیق جدید درباره روزه داری چگونه صورت گرفت؟
مطالعه حاضر شامل 12 فرد غیر سیگاری سالم بود که هفت نفر از آن‌ها مرد و پنج زن بودند. این افراد در طول مطالعه اجازه نداشتند در مدت خاصی غذا مصرف کنند، اما محدودیتی برای مصرف آب نداشتند. افراد مبتلا به بیماری‌های همراه و درصد چربی بدن کمتر از 12 درصد برای مردان و 15 درصد برای زنان از مطالعه حذف شدند.
شرکت کنندگان در مطالعه نمونه‌های خون و ادرار ناشتا را دو روز قبل، هر روز در طول مداخله و سه روز پس از مداخله ارائه کردند. محققان نیز انسولین خون، اسیدهای چرب آزاد، گلوکز، لیپیدها، آنزیم های کبدی، هورمون‌های تیروئید و سطح نیتروژن ادرار اندازه‌گیری کردند. همچنین، برای ارزیابی میزان ماهیچه و چربی بدن قبل، بعد و سه روز بعد از روزه‌داری از اشعه ایکس DXA استفاده شد.
نتایج مطالعه چه بود؟
یک هفته روزه داری فقط با آب باعث کاهش میانگین وزن 5.7 کیلوگرمی در بین 12 شرکت کننده شد. روزه‌داری بدون اینکه تغییرات سیستمیک شدید تا سه روز پس از روزه داری مشاهده شود، در بین افراد یک سوم پروتئوم پلاسما را تحت تاثیر قرار داد.
تناسین-R، یک پروتئین برون سلولی مغزی نیز مورد بررسی قرار گرفت و محققان متوجه تغییراتی در آن شدند. مشاهده چنین چیزی محققان را مجاب کرد تا بر روی دیگر پروتئین‌ها نیز تحقیقاتی انجام دهند. بدین ترتیب، آن‌ها با استفاده از تکنیک‌های پروتئوژنومیک اثرات سلامتی 212 مولکول پروتئینی را که به دلیل روزه داری تغییر کرده بودند، ارزیابی کردند. این تجزیه و تحلیل نشان داد که این پروتئین‌ها می‌توانند مقاومت بهتری در مقابل بیماری‌هایی همچون بیماری‌های قلبی عروقی از خود نشان دهند.
در شروع مطالعه، شرکت کنندگان میانگین شاخص توده بدنی (BMI) 25 کیلوگرم بر متر مربع داشتند. در طول روزه داری هفت روزه، به طور متوسط 5.7 کیلوگرم کاهش وزن گزارش شد.
در دو تا سه روز اولیه، تغییر پیش‌بینی‌شده‌ای از مصرف گلوکز به لیپید مشاهده شد؛ بدین صورت که گلوکز در خون کاهش و اسیدهای چرب افزایش یافتند. همچنین، افزایش مداوم سطح 3-هیدروکسی بوتیرات در طول روزه داری نشان داد بدن برای برآوردن نیازهای انرژی کتوژنز خون را افزایش می‌دهد.
در طول مطالعه، گزارشات روزانه‌ای از شرکت کنندگان گرفته می‌شد که هیچ عارضه جانبی قابل توجهی در آن‌ها ذکر نشد. نیتروژن ادرار در اواخر دوره آزمایشی ناشتا کاهش یافت که به احتمال زیاد به دلیل افزایش بازجذب اوره کلیوی برای صرفه جویی در پروتئین است.
علاوه بر این‌ها، سطح پروتئین‌هایی همچون سورفکتانت ریوی (SFTPD) و گیرنده اینترلوکین-7 (IL7R) در خون افزایش یافته بود. این دو پروتئین نقش اساسی در ایمنی بدن ایفا می‌کنند. بنابراین، می‌توان گفت در طول روزه‌داری سیستم ایمنی بدن نیز قوی‌تر شده بود.
